Bu Antik Yazı Bir Asrı Aşkın Süredir Çözülemedi

MÖ 1700’e ait bu disk, üzerindeki işaretlerin ıslak kile bir stylus ile değil, kalıplar veya mühürler kullanılarak basıldığı düşünülüyor.

Keşif ve Önemi

1908 yılında Girit’te, arkeolog Federico Halbherr liderliğindeki bir ekip, Phaistos’ta yapılan kazılarda bilinmeyen sembollerle dolu bir kil disk keşfetti. Disk, kömürleşmiş kalıntılar ve çeşitli objelerle birlikte gömülü olarak bulundu. Dikkatlice çıkarılan disk, her iki tarafında spiral bir düzen içinde sıralanmış küçük imgelerle kaplıydı. O zamandan bu yana, diskin anlamını çözmeye yönelik birçok çaba olsa da, henüz bir sonuca ulaşılamadı.

Teorilerin Çeşitliliği

Diskin boyutları (çapı 16.5 cm, kalınlığı 4 cm) onu taşınabilir kılmakta ve bu da farklı teorilerin ortaya atılmasına neden olmaktadır. Bazı araştırmacılar, diskin bir astronomik harita veya bir takvim olduğunu öne sürerken, diğerleri bunun antik bir oyundan, dini bir metinden veya Atlantis’ten kalma bir kalıntı olduğuna dair spekülasyonlar yapmaktadır.

Minos uygarlığının zengin deniz ticareti ve sanatıyla tanındığı bu dönemde, diskin MÖ 1800 ila 1600 yılları arasında yapıldığı düşünülmektedir. Ancak, diskin orijinal işlevi ve anlamı hala bilinmemektedir.

İşaretler ve Semboller

Diskteki yazıt, 241 veya 242 karakterden oluşan 45 ayrı figüratif işareti içermektedir. Bu işaretler, günlük yaşamla ilgili insanları, hayvanları ve nesneleri temsil eden görüntülerle doludur. Her kutucukta iki ila beş görsel olacak şekilde 61 kutucukta gruplandırılmıştır. Spiral yazının diskin kenarından başlayıp merkeze doğru ilerlediği düşünülmektedir.

Girit’teki Minos dönemine ait yazıtlar, Ege hece yazısının biçimlerine karşılık gelir. Phaistos Diski, bu yazı sisteminin evrimleşmiş bir formunu temsil ediyor olabilir. Ancak, diskteki işaretlerin tümünün tanımlanamaması, çözüm sürecini karmaşık hale getirmektedir.

Yazıtın İçeriği

Diskteki yazıtın içeriğine dair bazı ipuçları bulunmaktadır. Eğer her kutu bir kelime içeriyorsa, diskin iki yüzünde de benzer kelimelerle sona erdiği gözlemlenmiştir. Bu durum, diskin bir şiir, ilahi ya da dini bir metin içerebileceği teorisini güçlendirmektedir.

Çözüm Çabaları

Son yıllarda diski çözme girişimleri hız kazanmıştır. Filolog Gareth Owens, diskteki dilin Hint-Avrupa kökenli olduğunu öne sürmüş ve bunun Minos diliyle bağlantılı olduğunu iddia etmiştir. Diğer araştırmacılar ise farklı diller ve kültürlerle ilişkilendirilmiş çeşitli teoriler geliştirmiştir. Ancak, Linear A’nın henüz çözülememiş olması, bu iddiaların kesinliğini sorgulatmaktadır.

Sonuç

Phaistos Diski, antik yazının gizemli doğası ve Minos uygarlığının bilinmeyen yönleri hakkında daha fazla bilgi edinme arzusuyla bilimin gündeminde kalmaya devam etmektedir. Rosetta Taşı benzeri bir keşif gerçekleştirilene kadar, bu antik yazıtın anlamı büyük bir muammayı koruyacak gibi görünmektedir.