İklim Krizi Üzerine Tarihi Kararlar

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), iklim krizinin insan yaşamı üzerindeki etkilerine dair tarihi bir karar alarak, iklim değişikliği konusundaki ilk yargı sürecinde önemli bir duruş sergiledi. Mahkemenin karara bağladığı üç vaka, hükümetlerin iklim değişikliği konusundaki eylemsizliğinin temel insan haklarını ihlal edip etmediğine odaklandı. Her ne kadar bu davaların gerekçeleri farklılık gösterseler de, tümü bu soruya cevap arıyordu.

Küresel çapta, daha yaşanabilir bir iklim sağlamak için açılan yüksek profilli iklim davaları dikkat çekiyor. Bu davalarda alınan mahkeme kararları ise iklim adaleti açısından büyük önem taşıyor. Geçtiğimiz hafta, bu bağlamda kritik bir gelişme yaşandı.

AİHM, üç ayrı davada farklı kararlar alarak iklim krizinin insan hakları üzerindeki etkilerini değerlendirdi. Bu kararlar, iklim aktivistlerinin AİHM nezdinde yaptığı başvuruların başarılı olduğunu gösteriyor. Ancak davaların gerekçeleri farklılık gösterse de, hepsi hükümetlerin iklim değişikliğiyle mücadelede yetersiz kalıp kalmadığını sorguluyor. Bazı hükümetler, bu tür davaların uluslararası mahkemeler yerine ulusal hükümetlerin konusu olması gerektiğini savundu.

İsviçre'deki İklim Davası

İsviçre'de, iklim değişikliği nedeniyle sağlık sorunları yaşayan yaşlı kadınlar, İsviçre hükümetinin iklim koruma konusunda yetersiz kaldığını iddia ederek dava açtı. İsviçre Federal İdare Mahkemesi, davayı reddetti, ancak davacılar AİHM'ye başvurdu. AİHM, İsviçre hükümetinin iklim koruma konusunda gerekli önlemleri almadığını ve bu nedenle davacıların insan haklarını ihlal ettiğine karar verdi.

'İklim Yaşlıları Davası'

İsviçreli yaşlı kadınların açtığı dava, “İklim Yaşlıları Davası” olarak adlandırılıyor. Kadınlar, aşırı sıcak hava dalgalarının sağlıklarını tehdit ettiğini belirterek İsviçre hükümetine karşı dava açmıştı. AİHM, davayı kabul ederek, yaşlı kadınların özel yaşam ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğine hükmetti.

Portekizli Çocukların Davası

Diğer bir önemli dava ise, yaşları 8 ile 21 arasında değişen 6 Portekizli çocuğun 32 ülkeye karşı açtığı dava. Bu davada çocuklar, ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadelede yetersiz kaldığını ve Paris Anlaşması'nın hedeflerine ulaşmadığını savunuyor. AİHM, davanın öncelikli olarak görülmesine karar vermişti, ancak Portekiz'de iç hukuk yollarının tüketilmemiş olması nedeniyle davayı geri çevirdi.

Fransa’daki Davalar

Fransa'da ise Damien Careme adlı eski bir belediye başkanı, hükümetin iklim değişikliğiyle yeterince mücadele etmediğini iddia ederek dava açtı. Ancak, Careme'in artık yaşamadığı kasaba ilişkin davayı kabul etmedi.

AİHM'in verdiği kararlar, iklim değişikliğiyle mücadelede insan haklarının korunmasının önemini vurguluyor ve bu kararlar, diğer ulusal ve uluslararası davalar için emsal teşkil edebilir. Türkiye’nin AİHM kararlarına karşı tutumu bilinse de, iklim adaleti için alınan bu kararların uygulanması için uluslararası topluluk ve aktivistler mücadele etmeye devam edecektir.