2000 Yıllık Gizemli Kariz Türk Kanalları: Çölün Ortasında Mucizevi Sulama Sistemi

Yerin 100 metre altına inşa edilen ve toplamda 5 bin kilometre uzunluğuna ulaşan bu kanallar, kurak çöl şartlarına rağmen bölgeyi tarımsal üretim cennetine çevirmiştir. Bugün bile kullanılan bu gizemli su sistemi sayesinde, Turfan'da dünyanın en kaliteli üzümleri yetiştirilmektedir.

Turfan: Çöl Ortasında Hayat

Deniz seviyesinin altında yer alan Turfan şehri, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, su kaynaklarının son derece kıt olduğu bir coğrafyada bulunur. Bölgenin iklimi aşırı kurak olup, neredeyse yıl boyunca yağış almaz. Buna rağmen, yer altı su kanalları sayesinde bu zorlu coğrafyada hayati su kaynaklarına erişilmiş ve verimli tarımsal faaliyetler sürdürülmüştür.

Yer Altı Su Kanallarının İnşası

Turfan bölgesindeki su ihtiyacını karşılamak amacıyla, yaklaşık 2 bin yıl önce Tanrı Dağları'ndan yer altına inen tüneller kazılmaya başlandı. Bu kanallar, yer altına sızan eriyik kar sularını toplamak ve Turfan bölgesine ulaştırmak amacıyla inşa edildi. Zamanla toplam uzunluğu 5 bin 272 kilometreye ulaşan bu tünel sistemi, bölgenin kurak iklimine rağmen verimli bir sulama kaynağı sağladı. Bu olağanüstü mühendislik eseri, bugün hala "cennet gibi" manzaralar sunan tarım alanları yaratmaktadır.

Karez Kanalları: Tarihten Gelen Miras

Karez Kanalları, bölge halkının yaşamında önemli bir yer tutmuş ve halen Turfan’ın su ihtiyacının %30’unu karşılamaktadır. Karez, yer altındaki su kaynaklarını taşıyan kuyular ve tünellerden oluşan bir sistemdir. Tanrı Dağları’ndan eriyen kar sularının yer altına sızmasıyla oluşan bu doğal kaynaklar, Kariz kanalları sayesinde yüzyıllardır insanlara ulaşmaktadır.

Bu devasa su mühendisliği projesinin bir parçası olan Karez kanallarını ziyaret edenler, kanalların inşasını ve tarihini detaylarıyla öğrenme imkanı bulmaktadır. Bölgedeki Karez Kanalı Müzesi, bu su kanallarının üç boyutlu maketlerini sergileyerek, insanoğlunun doğa ile nasıl başa çıktığını net bir şekilde göstermektedir.

Kanallar, 1,5 metre yükseklikte ve 60-70 cm genişliğinde inşa edilmiştir. Günde yaklaşık 858 metreküp su taşıyan bu kanallar, bölgedeki tarımsal üretimin temel kaynağıdır. Ancak yıllar içinde kanallardan akan su miktarı üçte bir oranında azalmıştır.

Alev Dağı ve Üzüm Vadisi

Turfan'ın ünlü üzüm bağları, bu binlerce yıllık kanallarla sulanmaktadır ve vilayetin en büyük gelir kaynağını oluşturmaktadır. Yıl boyunca yağış almayan Turfan’da yetişen üzümler, ince kabuklu ve son derece lezzetlidir. Üzümler taze veya kuru olarak pazara sunulur ve sofralık özellikleri ile ön plana çıkar.

Turfan’da üzüm üretiminin kalitesi, özellikle üzümün kurutulma aşamasına verilen özenle de bağlantılıdır. Bölgede üzümler dalında kurutulurken, bazı üzümler açık havada rüzgarın etkisiyle veya kerpiçten yapılmış özel depolarda kurutulmaktadır. Bu özel teknikler, üzümün değerini artırmakta ve Turfan üzümlerini dünya çapında bilinir hale getirmektedir.

Alev Dağı (Hou Yan Şan), Turfan’ın kuzeyinde yer alan ve ünlü Üzüm Vadisi'ne ev sahipliği yapan bir bölgedir. Yaklaşık 16 kilometrekarelik bir alanı kapsayan Üzüm Vadisi, zengin üzüm bağlarıyla çevrili olup, aynı zamanda bölgeye gelen turistlerin uğrak noktasıdır. Burada 10 bin Uygur ailesi, üzüm üretimi yaparken aynı zamanda bölgeyi ziyaret eden yerli ve yabancı turistleri misafir etmektedir.

Sonuç

Turfan’ın Kariz Kanalları, iki bin yıl önce Türk mühendisliği ile inşa edilen ve doğaya meydan okuyan bir su yönetimi projesidir. Çölün ortasında kurak bir bölgede inşa edilen bu kanallar, bölge halkına hayat verirken, bölgenin en önemli ekonomik kaynağı olan üzüm üretimini de mümkün kılmıştır. Bugün hala işlevini sürdüren bu kanallar, insanlık tarihine ışık tutan eşsiz bir mühendislik harikası olarak varlığını korumaktadır.