Yavaş Şehir Nedir ?

Yavaş Şehir Hareketi 1999 yılında İtalya’nın Toskana bölgesindeki Greve in Chianti’nin eski belediye başkanı Paolo Saturnini’nin inisiyatifiyle yaşam kalitesini yükseltmek amacıyla kentlerin kendilerini değerlendirmelerini ve farklı bir kalkınma modeli ortaya koymaları fikrinden çıkmıştır. İlk buluşmada yer alan Slow Food ağı kurucusu Carlo Petrini ile 4 küçük ilçe olan Chianti, Orvieto, Bra ve Positano belediyelerinin imzaladığı metin, Yavaşşehir hareketinin de temelini atmıştır.

Tüketim odaklı bir yaşamın insanlara mutluluk ve huzur getirmediği gerçeğinden hareketle

yeni yaşam biçimleri konusundaki arayışın kentsel ölçekteki yansımaları Cittaslow hareketini ortaya çıkarmıştır. Cittaslow, günlük yaşamın hızının düşürülerek yaşamaktan zevk alınacak bir hızda yaşanmasını savunur ve bu fikrin başka yerelliklerde yeşermesi için uğraş verir. Merkezi Orvieto’da (İtalya) bulunan Cittaslow hareketi, “İnsanların birbirleriyle iletişim kurabilecekleri, sosyalleşebilecekleri, kendine yeten, sürdürülebilir, el sanatlarına, doğasına, gelenek ve göreneklerine sahip çıkan ama aynı zamanda altyapı sorunları olmayan, yenilenebilir enerji kaynakları kullanan, teknolojinin kolaylıklarından yararlanan kentlerin gerçekçi bir alternatif olacağı hedefiyle yola çıkmıştır”. Yalnızca nüfusu 50.000’den küçük yerel yönetimlerin tam üye olabildiği Cittaslow ağı günümüzde 28 ülkede 192 üyeye sahiptir.

Yavaş yemek hareketinin mekansallaşması olarak da ifade edilebilecek olan Cittaslow hareketi, 50 hedef ve prensip üzerinden yeni üyelerini kabul etmeye devam ediyor. Ağın faaliyetlerinden bir tanesi de Cittaslow kültürünü yayarken yerelde hayat kalitesini arttıracak uluslararası nirengi noktaları oluşturmaktır. Bu bağlamda Cittaslow hareketi;

• a) Kentsel alandaki ortak yaşamı herkes için daha iyi hale getirmeye,
• b) Şehirlerdeki yaşam kalitesini yükseltmeye,
• c) İnsan yerleşimlerinde homojenleşme ve küreselleşmenin tektipleştirici etkilerine direnmeye,
• d) Çevreyi korumaya,
• e) Kültürel çeşitlilik ve her kentin benzersizliğini savunmaya ve
• f) Daha sağlıklı yaşam biçimleri için ilham vermeye çabalar.

Türkiye’den Kaç Şehir Üye ?

2019 itibariyle Türkiye’de 15 yavaş şehir üyesi bulunuyor. Ağaüye olan ilçeler şunlardır: Akyaka, Gökçeada, Halfeti, Perşembe, Şavşat, Seferihisar, Taraklı, Uzundere, Yalvaç, Vize, Göynük, Eğirdir, Uzundere Gerze ve Yenipazar. Cittaslow ağı üyesi olan şehirler uluslararası standartlara göre denetlendikten sonra kriterleri karşılamaları halinde Cittaslow’un planlı ekonomik küçülme hareketiyle birlikle paylaştığı logosu olan ‘Salyangoz Bayrağı’ dalgalandırma hakkına kavuşur. Türkiye’nin ilk Cittaslow’u olarak 2009’da ağa dahil olan Seferihisar’ın Belediye Başkanı Tunç Soyer, aynı zamanda Cittaslow ağının uluslararası başkan yardımcılığını da yürütüyor. 2018 yılında

Yavaş Şehirlerin Üyelik Kriterleri (Citta Slow Üyeliği)

• 2. ALTYAPI POLİTİKALARI

2.1. Kamu binalarına bağlı verimli bisiklet yolları
2.2. Mevcut bisiklet yollarının araç yollarıyla kilometre üzerinden karşılaştırılması *
2.3. Metro ve otobüs durakları gibi aktarma merkezlerinde bisiklet park yerleri
2.4. Özel taşıt kullanımına alternatif olarak eko ulaşım planlanması ¹ *
2.5. Engellilere yönelik mimari engellerin kaldırılması *
2.6. Aile hayatı ve hamile kadınlar için girişimler ² *
2.7. Sağlık hizmetlerine onaylanmış ulaşılabilirlik
2.8. Kent merkezlerinde malların sürdürülebilir dağıtımı ³
2.9. Şehir dışında çalışan şehir sakinlerinin oranı *

¹ Elektrikli otobüs, dik yokuşlarda yürüyen merdivenler vb.
² Kent merkezlerinde ve/veya hastanelerde hamileler için özel park yeri ayrılması gibi
³ Tarihi kent merkezlerinde mal dağıtımı için havayı kirleten araçlar yerine elektrikli veya motorsuz taşıtlar gibi kirlilik yaratmayan taşıtların tercih edilmesi

• 3. KENTSEL YAŞAM KALİTESİ POLİTİKALARI

3.1. Kentin direnci için planlama ** [1]
3.2. Kente ait değerlerin iyileştirilmesi, kent merkezlerinin ve kamu binalarının değerlerinin arttırılması için programlar ⁴*
3.3. Verimli bitkiler ve meyve ağaçları kullanılarak sosyal yeşil alanların iyileştirilmesi ve/veya oluşturulması **
3.4. Kentsel yaşanabilirliğin arttırılması ⁵
3.5. Marjinal alanların tekrar değerlendirilip kullanılması *
3.6. Vatandaşlara ve turistlere yönelik interaktif hizmetlerin geliştirilmesinde bilgi ve iletişim teknolojilerinden faydalanılması *
3.7. Sürdürülebilir mimari için hizmet masası oluşturulması ⁶ *
3.8. Kentin internet ağına sahip olması ⁷*
3.9. Kirleticilerin izlenmesi ve azaltılması ⁸*
3.10. Tele çalışmanın geliştirilmesi ⁹
3.11. Kişisel sürdürülebilir kentsel planlanmanın teşviki ¹⁰
3.12. Sosyal altyapıyı desteklemek
3.13. Kamusal sürdürülebilir kentsel planlamanın teşviki ¹¹ *
3.14. Kent içindeki kullanışlı yeşil alanların verimli bitkiler ile değerlendirilmesi **
3.15. Yerel ürünlerin ticarileşmesi için alanların yaratılması *
3.16. Atölyelerin korunması ve değerlerinin arttırılması – doğal/yerel alışveriş merkezlerinin yaratılması ¹² *
3.17. Yeşil alanlarda kullanılan beton miktarı ¹³

• 4. TARIMSAL, TURİSTİK, ESNAF VE SANATKARLARA DAİR POLİTİKALAR

4.1. Agroekolojinin geliştirilmesi ¹⁴ ** [2]
4.2. El yapımı ve etiketli veya markalı esnaf/sanatkâr ürünlerinin korunması *
4.3. Geleneksel iş tekniklerinin ve zanaatların değerinin arttırılması *
4.4. Kırsal bölgede yaşayanların hizmetlere erişimini arttırarak kırsal bölgelerin değerini arttırmak ¹⁵ *
4.5. Kamuya ait restoranlarda (okul kantinleri, aş evleri vb) yerel, mümkünse organik ürünlerin kullanılması ¹⁶ *
4.6. Kişisel kullanımda ve yemek sektöründe tat eğitimlerinin verilmesi ve mümkünse organik yerel ürünlerin kullanılmasının teşvik edilmesi *
4.7. Yerel ve geleneksel kültürel etkinliklerin korunması ve değerlerinin arttırılması *
4.8. Otel kapasitelerin arttırılması ¹⁷ *
4.9. Tarımda GDO kullanımının yasaklanması
4.10. Önceden tarım için kullanılmış alanların kullanımı hakkındaki imar planları için yeni fikirlerin varlığı

• 5. MİSAFİRPERVERLİK, FARKINDALIK VE EĞİTİM İÇİN PLANLAR

5.1. İyi karşılama ¹⁸ *
5.2. Esnafın ve operatörlerin farkındalıklarını arttırmak ¹⁹ *
5.3. Yavaş güzergahların mevcut olması ²⁰
5.4. Önemli yönetimsel kararlara tabandan tavana katılım sürecini sağlayacak aktif tekniklerin benimsenmesi
5.5. Eğitimciler, yöneticiler ve çalışanların Cittaslow temaları hakkında sürekli eğitim görmesi **
5.6. Sağlık eğitimleri ²¹
5.7. Yöre halkına Cittaslow’un anlamı hakkında sistematik ve kalıcı eğitim vermek *
5.8. Cittaslow üzerine yerel yönetim ile çalışan derneklerin aktif varlığı
5.9. Cittaslow kampanyalarının desteklenmesi *
5.10. Cittaslow logosunun internet sayfasında ve antetli kağıt üzerinde kullanımı *

• 6. SOSYAL UYUM

6.1. Azınlıklara yönelik ayrımcılığa karşı çalışmalar
6.2. Farklı etnik kökene sahip insanların aynı mahallede yaşaması ²²
6.3. Engelli kişilerin entegrasyonu
6.4. Çocuk bakımının desteklenmesi
6.5. Genç neslin istihdam durumu
6.6. Yoksulluk
6.7. Toplumsal ortaklıklar/sivil toplum kuruluşların mevcudiyeti
6.8. Farklı kültürlerin entegrasyonu
6.9. Politikaya katılım
6.10. Belediyenin kamu konut yatırımı

6.11. Gençlik faaliyetlerinin yürütüldüğü bir alanların ve bir gençlik merkezinin mevcudiyeti

• 7. ORTAKLIKLAR

7.1. Slowfood aktiviteleri ve kampanyaları için destek
7.2. Doğal ve geleneksel yiyecekleri Slowfood veya diğer kurumlar ile desteklemek
7.3. Eşleştirme projelerini desteklemek ve gelişmekte olan ülkelerin Cittaslow ve Slowfood felsefelerinin yayılmasını da sağlayacak şekilde gelişmeleri için işbirliği yapmak

Kaynak:Sürdürülebilirlik Rehberi, Citta Slow Resmi Sitesi